In 1956 wint Gijs-Bert van Herk de Stormloop van Het Zuiden in Luyksgestel
‘Lang was de tocht naar de finish
Slecht waren de wegen
Moeilijk was de weg te vinden
Maar met vallen en opstaan
Heb ik de finish bereikt .. .einde rit…’
Dit is de aanhef van de overlijdensaankondiging van Gijs-Bert van Herk, de fietsenmaker uit Meerveldhoven die na zijn pensionering in Valkenswaard is neergestreken. Op 81-jarige leeftijd overleden na een leven lang nauw bij de wielersport betrokken te zijn geweest. Als jongeling maakte Gijs-Bert deel uit van het peloton. Op 20-jarige leeftijd wint hij in Luyksgestel de Stormloop van het Zuiden, af en toe vinden we zijn naam ook terug in uitslagen van nieuwelingenkoersen op de weg. Ooit tweede in Aalst, vierde in zijn eigen Meerveldhoven, derde in een Zuid-Limburgse wedstrijd en op zaterdag 25 mei 1957 winnaar van een klassementswedstrijd op de sintelbaan van het PSV-sportpark in Eindhoven. Van jongs af aan helpt hij zijn vader Nol van Herk in diens rijwielzaak. De AVH racefietsen maken naam tot in de verre omgeving. Arnold van Herk begint ermee, Gijs-Bert zet de zaak voort. Renners van Reusel tot Eindhoven, van Valkenswaard tot Best vinden de weg naar Meerveldhoven om goed racemateriaal aan te schaffen. Bij zijn werkzaamheden in de rijwielzaak bedenkt Gijs-Bert allerlei uitvindingen om het wielrennen te innoveren. Een ligfiets, een racefiets met dicht achterwiel (van veel te zwaar metaal, maar later door anderen veredeld in carbon en kunststof), een aerodynamische voorvork, opengewerkte zadel- en stuurpennen, een slimme spaakconstructie, een ovaal voorblad. Stuk voor stuk uitvindingen om de snelheid van de racekarretjes te verhogen.
Gijs-Bert van Herk met zijn nieuwe vinding: de Bolide 2002, met vader Nol (AVH) op de achtergrond
Diverse prototypes komen van de hand van de Meerveldhovense wielerman. Zo laat hij zijn dorpsgenoot Gerard Tabak een ietwat futuristisch model uittesten in de koersen rond kerk en plein (zie ook: Wielerspiegel van de Kempen nr. 112 De criteriumfiets van Gerard Tabak in 1975). Van Herk noemt die racefiets de ‘Bolide 2002’ naar het jaartal waarin hijzelf de 65-jarige leeftijd hoopt te bereiken. Op 14 januari 1975 introduceert hij het volledig met de hand gemaakte frame. Het opmerkelijkste van de Bolide 2002 is de sterk verkorte liggende achtervork. De zadelpenbuis heeft iets onder de helft van zijn lengte een ronding gekregen gelijk aan de radius van het achterwiel. Dat is zo ver naar voren gebouwd dat de bracketpot (het trapashuis) er bijna tegenaan komt. Op die manier wordt de fiets een stuk korter (10,5 cm). De renner zit daardoor pal boven het wiel, omdat de totale wielbasis verkort is. Die verkorte lengte van de fiets leidt ook tot minder luchtweerstand. Door deze veranderingen is het zwaartepunt naar het midden gebracht om zo de juiste positie op de fiets te verkrijgen. Bovendien ligt het brackethuis 9 millimeter hoger van het wegdek, waardoor de renner in staat is ook in de bochten langer en onder een helling van 12 tot 15 graden schuiner dan anders door te trappen. Hij kan later dan gewoonlijk in de talrijke bochten van een criterium afremmen en elke bocht perfect aansnijden. De hoge wendbaarheid maakt het mogelijk de bochten sneller te nemen en de snelheid vast te houden. Door langer door te kunnen trappen in elke bocht leidt dat tot sneller accelereren vanuit de bocht. En dat allemaal met een vlijmscherp en perfect stuurgedrag. Hij maakt in de avonduren enkele exemplaren van de Bolide 2002, maar tot echte productie is het nooit gekomen. Zoals zijn revolutionaire ideeën allemaal hobbyprojecten zijn geweest die later door fietsenbouwers van grote merken soms verder tot in de perfectie werden uitgewerkt.
Na zijn pensionering besteedde Gijs-Bert van Herk veel tijd aan het naspeuren van de stamboom van zijn familie. Hij bracht minimaal een dag per week door in het archief van het Regionaal Historisch Centrum in Eindhoven. Bij het samenstellen en documenteren van mijn twee boeken Wielerspiegel van de Kempen was hij van grote waarde. Hij zette me op het spoor van tientallen regionale oud-renners. Van tijd tot tijd ontving ik enkele jaren achtereen per post tal van gegevens, of hij bracht me per telefoon op de hoogte. De brieven werden vaak vergezeld van de meest excentrieke foto’s die hij in zijn plakboeken verzamelde.
Zijn zonen vatten het levensmotto van Gijs-Bert kernachtig samen:
‘Onze leermeester is niet meer
In zijn geest werken we de dag
Zoals hij het wilde, altijd met een lach!’
Het afscheid van Bert van Herk is op donderdag 9 november om 12.00 uur in de aula van crematorium De Hoge Boght, Eindhovensebaan 29 in Veldhoven. Samenkomst vanaf 11.30 uur in de ontvangkamer, waar gelegenheid is tot schriftelijk condoleren. Op verzoek van Gijs-Bert liever geen bloemen maar een donatie voor Alzheimer Nederland. Collectebussen hiervoor zijn aanwezig in het crematorium.
wielerspiegel 